काठमाडौंबाट टोखा-छहरे-त्रिशुली ५० कि. मी., ककनी-त्रिशुली ६९ कि. मी. र काठमाडौं-गल्छी-त्रिशुली ८० कि.मी सडक सञ्जालले जोडिएको विदुर न.पा. नुवाकोट जिल्लाको सदरमुकाममा रहेको पालिका हो। नुवाकोट जिल्लाको सदरमुकाम विदुरको नामबाट परिचित यस नगरपालिका नेपालको सविधान, २०७२ भाग ५ मा व्यवस्था भए अनूसार राज्यको पुनसंरचना गर्ने कममा नयाँ स्थानीय तहको रुपमा घोषणा भई नेपाल राजपत्रमा मिति २०७३।११।२७ मा प्रकाशित सूचनाबाट सञ्चालनमा आएको हो। १३०.०१ वर्गकिलोमिटर क्षेत्रफलमा फैलिएको यस नगरपालिका समथर मैदान तथा पहाडी डाँडाकाँडा मिलेर बनेको छ । यस नगरपालिकाको प्रमुख बजार केन्द्रहरुमा विदुर, वट्टार, त्रिशुली, गगटे, हात्तिगौडा, ढुंगे, वेत्रावती, अक्करे, राईसिङ्ग, नुवाकोट दरबार क्षेत्र, देवीघाट, वगुवा र कोलनी आदि रहेका छन् । ठोरी-गल्छी- विदुर हुँदै त्रिशुली-मैलुङ-स्याफ्रुबेशी-रसुवागढी त्रिदेशीय सडक मार्गले भारत, नेपाल र चिनको केरुङसम्मको पहुँचलाई स्थापित गराएको छ भने सिन्धुपाल्चोक-चिसापानी-छहरे ढिकुरे हुँदै विदुर नगरपालिकादेखि धादिङसम्मको अर्को पुष्पलाल मध्यपहाडी लोकमार्गले छिमेकी जिल्लासँग स्थलमार्ग मार्फतको पहुँचलाई सुविधाजनक बनाएको छ । अधिकाश टार र खोलाको किनारमा वस्तीहरु रहेको यस नगरपालिका ऊर्जा क्षेत्रमा समेत धनी छ । कुल २४ मेगावाटको त्रिशुली जलविद्युत आयोजना र १४ मेघावाटको देवीघाट जलबिद्युत आयोजनाले पनि यस नगरपालिकालाई बिद्युत ऊर्जाको सुविधा प्रदान गरेको छ । त्यस्तै कूल २५ मेघावाट क्षमताको बैकल्पिक सोलार प्लान्टबाट उत्पादित ऊर्जा पनि राष्ट्रिय ग्रिडमा जोडिई सेवा प्रदानको शुरुवाती चरणमा रहेको छ। १३ वटा वडामा विभाजित यस नगरपालिकाको २०४२ सालमा कायम रहेको क्षेत्रफलमा साबिक गेर्खु, चारघरे, तुप्चे, कल्याणपुर र खङ्गभञ्याङ गा.वि.स.का वडा नं. ४ देखि ९ सम्मको भु-भाग गाभिएर पुनर्सरचना भएको हो। पूर्वमा सूर्यगढी र लिखु, पश्चिममा म्यागङ्ग र तारकेश्वर गाउँपालिका, उत्तरमा किस्पाङ गाउँपालिका र रसुवा जिल्ला र दक्षिणमा बेलकोटगढी नगरपालिकाको बिचमा अवस्थित यस विदुर नगरपालिका सम्बन्धी अन्य तथ्याकिय झलक निम्नानुसार रहेको छ ।

२.भौगोलिक तथा प्रशासनिक परिचय
स्थापनाः------------------------- वि.सं. २०४२ जेष्ठ
क्षेत्रफलः----------------------- १३०.०१ बर्ग कि.मी.
उचाइः------------------------- ४७०–११५४ मि.
मौसमः------------------------- समशीतोष्ण
कुल जनसंख्याः---------------- ५९,२२७
घरधुरी संख्याः----------------- १५,२३४
जनघनत्वः--------------------- ४०८ प्रति वर्ग कि.मी.
जिल्ला सदरमुकामः------------- विदुर
कुल वडा संख्याः----------------- १३

वडागत जनसंख्या र क्षेत्रफल

वडागत क्षेत्रफल
वडा नं १
 समावेश भएका साविक गा.वि.स./न.पा.--- विदुर १,१०,११
 जनसंख्या ----------------------------------- २,८८५
 क्षेत्रफल(वर्ग कि.मि.)------------------------ ४.६९

वडा नं २
 समावेश भएका साविक गा.वि.स./न.पा.--- विदुर २,३
 जनसंख्या ----------------------------------- ५,१९६
 क्षेत्रफल(वर्ग कि.मि.)------------------------ ८.४४

वडा नं ३
 समावेश भएका साविक गा.वि.स./न.पा.--- खड्गभञ्ज्याङ ४-९
 जनसंख्या ----------------------------------- ४,८१५
 क्षेत्रफल(वर्ग कि.मि.)------------------------ १२.५६
वडा नं ४
 समावेश भएका साविक गा.वि.स./न.पा.--- विदुर ४
 जनसंख्या ----------------------------------- ६,८६९
 क्षेत्रफल(वर्ग कि.मि.)------------------------ १.९२

वडा नं ५
 समावेश भएका साविक गा.वि.स./न.पा.--- विदुर ५,७
 जनसंख्या ----------------------------------- ६,१०६
 क्षेत्रफल(वर्ग कि.मि.)------------------------ ७.४४

वडा नं ६
 समावेश भएका साविक गा.वि.स./न.पा.--- विदुर ६ र चारघरे १,२
 जनसंख्या ----------------------------------- ३,९१७
 क्षेत्रफल(वर्ग कि.मि.)------------------------ ५.९८

वडा नं ७
 समावेश भएका साविक गा.वि.स./न.पा.--- तुप्चे १,२,३,४,५,७
 जनसंख्या ----------------------------------- ४,०२७
 क्षेत्रफल(वर्ग कि.मि.)------------------------ १३.४६

वडा नं ८
 समावेश भएका साविक गा.वि.स./न.पा.--- विदुर ८ र तुप्चे ६,८
 जनसंख्या ----------------------------------- ३,८०७
 क्षेत्रफल(वर्ग कि.मि.)------------------------ ७.९१

वडा नं ९
 समावेश भएका साविक गा.वि.स./न.पा.--- विदुर ९ र तुप्चे ९
 जनसंख्या ----------------------------------- ७,३३४
 क्षेत्रफल(वर्ग कि.मि.)------------------------ ६.१६

वडा नं १०
 समावेश भएका साविक गा.वि.स./न.पा.--- गेर्खु ३,४,७,९
 जनसंख्या ----------------------------------- ३,३९२
 क्षेत्रफल(वर्ग कि.मि.)------------------------ १३.५८

वडा नं ११
 समावेश भएका साविक गा.वि.स./न.पा.--- गेर्खु १,२,५,६,८
 जनसंख्या ----------------------------------- २,२०६
 क्षेत्रफल(वर्ग कि.मि.)------------------------ ९.०३

वडा नं १२
 समावेश भएका साविक गा.वि.स./न.पा.--- चारघरे ३-९
 जनसंख्या ----------------------------------- ३,५९०
 क्षेत्रफल(वर्ग कि.मि.)------------------------ १४.८४

वडा नं १२
 समावेश भएका साविक गा.वि.स./न.पा.--- कल्याणपुर १-९
 जनसंख्या ----------------------------------- ५,०८३
 क्षेत्रफल(वर्ग कि.मि.)------------------------ २४.००

जम्मा
 जनसंख्या ---------------------५९,२२७
 क्षेत्रफल(वर्ग कि.मि.) ----------------१३०.०१

३. भू-उपयोगको स्थिती

भूमिको प्रकार, क्षेत्रफल, र त्यसको प्रतिशत
१.कृषि क्षेत्र
क्षेत्रफल -----७९.५७ वर्ग किलोमिटर
प्रतिशत------------------------६१.२०
२.घाँसे मैदान
क्षेत्रफल--------- ३४.५९ वर्ग किलोमिटर
प्रतिशत------------------------२६.६१
३.वन क्षेत्र
क्षेत्रफल -----११.४० वर्ग किलोमिटर
प्रतिशत------------------------८.७७
बलौटे क्षेत्र
क्षेत्रफल -----२.०८ वर्ग किलोमिटर
प्रतिशत------------------------ १.६०
नदी क्षेत्र
क्षेत्रफल -----१.८३ वर्ग किलोमिटर
प्रतिशत------------------------ १.४१
अन्य
क्षेत्रफल -----०.५४ वर्ग किलोमिटर
प्रतिशत------------------------ ०.४२

४. जनसांख्यिकीय विवरण
(श्रोतः- राष्ट्रिय जनगणना वि.सं. २०७८)
घरसंख्या--------१५,२३४
जनसंख्या---------५९,२२७
पुरुष--------२८,४४९
महिला-------- ३०,७७८

५. साक्षरता मानक
(श्रोत :- राष्ट्रिय जनगणना वि.सं. २०७८)
कुल साक्षरता प्रतिशत ----- ७७.१ प्रतिशत
महिला साक्षरता----------- ६९.४ प्रतिशत
पुरुष साक्षरता------------- ८५.६ प्रतिशत